Giriş: Evreni anlamaya yönelik büyük adım İnsanlık tarihi boyunca gökyüzü, hem gündelik yaşamı yönlendiren işaretler hem de evrenin sırlarını barındıran büyük bir gizem olarak görülmüştür. Bu büyük gizemlerden biri de şudur: Bizim yaşadığımız dünyâ gerçekten sabit midir yoksa hareket hâlinde midir? Bu sorunun temelinde yatan “dünyanın güneş etrafında dönmesi” fikri, bilim tarihinde bir paradigma değişimi anlamına gelmiştir. Peki, dünyânın güneş etrafında döndüğünü ileri süren ilk kişi kimdir? Bu yazıda bu sorunun yanına tarihî arka planı ve günümüzdeki akademik tartışmaları da ekleyerek derinlemesine bakacağız. İlk fikirlerin doğuşu: Hem öncüler hem engeller Antik Yunan’da ilk adımlar “Mimarlığını” bugünün astronomisinin yaptığı teorik düşünceler,…
4 YorumGünlük İzler Yazılar
Teizm ve Din Kültürü: Güç, İktidar ve Toplumsal Düzen Üzerine Bir Siyasi Analiz Toplumların şekillenmesinde dinin rolü her zaman kritik olmuştur. Güç ilişkileri, iktidar yapıları ve toplumsal düzen; dini inançlar ve değerlerle şekillenir. Teizm, dinin en temel biçimlerinden biri olarak insanın Tanrı’ya inanmasını ve onun yüce kudretine teslim olmasını öngörür. Ancak, bu inanç sistemi yalnızca bireysel bir manevi deneyim değil, aynı zamanda toplumsal yapıları ve güç ilişkilerini derinden etkileyen bir ideolojik öğedir. Dinin, toplumsal düzeni ve iktidar ilişkilerini şekillendiren bir güç olarak nasıl işlediğini anlamak, özellikle siyaset bilimi perspektifinden oldukça önemlidir. Teizm: Bir Güç Aracı mı, Yoksa Toplumsal Uyumun Temeli…
8 YorumBirini İmrenmek Ne Demek? Ekonomik Perspektiften Bir Analiz Ekonomi, yalnızca para ve mal alışverişiyle sınırlı bir kavram değildir; aynı zamanda insanlar arasındaki tercihler, seçimler ve duygusal etkileşimlerle de şekillenir. Kaynakların sınırlılığı ve bu sınırlı kaynaklarla en iyi nasıl fayda sağlanacağına dair yaptığımız seçimler, ekonominin temelini oluşturur. Ancak bazen bu seçimler, sadece maddi ya da mantıklı kararlarla sınırlı kalmaz; duygularımız ve toplumsal normlar da bu seçimleri etkiler. “Birini imrenmek” gibi insana özgü duygular da bu kararlarda önemli bir rol oynar. Peki, imrenmek ne anlama gelir ve bu duygu ekonomik kararlarımızı nasıl etkiler? Bu yazıda, “birini imrenmek” duygusunu ekonomi perspektifinden ele alacak,…
4 YorumMigros Hediye Kuponu Nasıl Kullanılır? Antropolojik Bir Perspektiften Modern Tüketim Ritüelleri Bir antropolog olarak alışveriş arabalarının aralarından geçerken, insanların elinde tuttuğu bir hediye kuponunun sadece ekonomik bir araç değil, aynı zamanda modern toplumların kültürel sembollerinden biri olduğunu fark ederim. Çünkü her kupon, bir armağan kültürünün, bir takas ritüelinin ve topluluk aidiyetinin izlerini taşır. Bu yazıda Migros hediye kuponu nasıl kullanılır? sorusuna yanıt ararken, bu eylemi bir “alışveriş ritüeli” olarak ele alacağız — tıpkı antik çağlardaki kurban sunumları veya kabileler arasındaki hediye değiş tokuşları gibi. Ritüellerin Modern Yüzü: Alışverişin Kültürel Kodları Antropolojik açıdan her kültürün ritüelleri, topluluğun kimliğini ve değerlerini yeniden…
4 YorumVâdetmek Ne Demek? Tarihsel Arka Planı ve Günümüzdeki Tartışmalar Dil, bir toplumun kültürünü, değerlerini ve düşünsel evrimini yansıtan güçlü bir araçtır. Kelimeler ve ifadeler zamanla değişir, dönüşür ve toplumsal bağlamda yeni anlamlar kazanır. Türkçede sıkça karşılaştığımız kelimelerden biri de “vâdetmek”tir. Bu kelime, kelime anlamı ve kullanım bağlamlarıyla derin bir anlam taşır. Peki, vâdetmek ne demek ve bu kavram tarihsel süreçte nasıl evrilmiştir? Bu yazıda, vâdetmek kelimesinin anlamını, tarihsel arka planını ve günümüzdeki kullanımını inceleyeceğiz. Vâdetmek Ne Demek? Türkçeye Arapçadan geçmiş olan “vâdetmek” kelimesi, aslında “söz vermek”, “vaat etmek” anlamına gelir. Birine bir şey yapmayı taahhüt etmek ya da bir konuda…
4 YorumKarşılama Oyunu Nerede Meşhurdur? Ritmin İnsanları Buluşturduğu Coğrafyalar Bazı kültürel öğeler vardır ki bir coğrafyanın ötesine geçer, kimliğin bir parçası olmaktan çıkıp insanlığın ortak dili haline gelir. “Karşılama” oyunu da tam olarak böyle bir gelenektir. İlk bakışta yerel bir halk oyunu gibi görünse de, taşıdığı anlam, ritmi ve insanları bir araya getirme gücüyle hem yerel kimliğin taşıyıcısı hem de evrensel bir bağ kurma aracıdır. Gelin birlikte bu oyunun nerelerde meşhur olduğunu ve neden bu kadar derin bir etkiye sahip olduğunu keşfedelim. Yerel Perspektif: Trakya’nın Kalbinde Doğan Bir Gelenek Karşılama oyunu denildiğinde akla gelen ilk yer hiç kuşkusuz Trakya’dır. Edirne, Tekirdağ,…
Yorum Bırak“Karınca yiyen hayvanın adı nedir?” sorusuna farklı açılardan bakan samimi bir rehber Merhaba! Konulara farklı pencerelerden bakmayı seven ve okuruyla fikir alışverişi yapmaktan hoşlanan biri olarak bugün basit gibi görünen ama aslında epey katmanlı bir soruya eğiliyorum: Karınca yiyen hayvanın adı nedir? Bu yazıda soruyu hem terminoloji hem biyoloji hem de kültür–medya tarafıyla ele alacağım; veriye dayalı yaklaşımla deneyim/toplumsal etki odağını yan yana koyup güçlü bir tablo çizmeye çalışacağım. (Not: Aşağıda karşılaştırdığım bakış açılarını belirli bir cinsiyete atfetmekten özellikle kaçınıyorum; çünkü kalıp yargıları beslemeden “veri odaklı” ve “deneyim/toplumsal etki odaklı” düşünme biçimlerini kendi başlarına incelemek daha sağlıklı.) Teknik cevap: “Karıncayiyen”…
Yorum BırakSivri Sinek Neden Ayrı Yazılır? Dilin, Tarihin ve Toplumun İnce Dönemeçleri Bir tarihçi olarak dilin izini sürmek, bazen bir medeniyetin izini sürmek gibidir. Dil, yalnızca iletişim aracı değil; geçmişle bugün arasında köprü kuran canlı bir organizmadır. Her kelimenin, her ekin, hatta bir boşluğun bile ardında bir hikâye vardır. “Sivri sinek” kelime grubunun neden ayrı yazıldığını sorgularken aslında yalnızca bir imla meselesine değil, dilin tarihsel evrimine ve toplumun düşünme biçimine de adım atıyoruz. Dil, Tarih ve Kültürün Aynası Tarih boyunca Türkçe, Anadolu’dan Orta Asya’ya kadar farklı coğrafyalarda toplumsal dönüşümlere tanıklık etti. Dil, bu dönüşümlerin bir aynasıydı. Kelimeler birleşti, ayrıldı, değişti; tıpkı…
Yorum BırakKarma Aşısı Zorunlu mu? Küresel ve Yerel Açıdan Sağlık, Sorumluluk ve Etik Bir Mesele Evcil dostlarımız söz konusu olduğunda, her konunun bir “resmi” bir de “vicdani” boyutu vardır. “Karma aşısı zorunlu mu?” sorusu da tam bu iki alanın kesişim noktasında duruyor. Kimi için bu aşı, bir yasal yükümlülükten ibaret; kimi içinse sevgi ve sorumluluğun doğal bir sonucu. Gelin, bu soruya sadece veteriner kliniklerinin penceresinden değil; farklı kültürlerin, toplumların ve çağın değişen dinamiklerinin ışığında birlikte bakalım. Asıl mesele şu: Zorunlu olsun ya da olmasın, karma aşısı yapılmadığında bedelini yalnızca patili dostlarımız değil, biz de ödeyebiliriz. — Karma Aşı Nedir ve Neden…
6 YorumKargışlamak Ne Demek? Edebiyatta Kargışın Küresel ve Yerel Yüzleri Bir kavrama tek pencereden değil, birkaç farklı yönden bakmaktan hoşlanan biri olarak, bugün “kargışlamak”ın edebiyattaki yerini konuşmak istiyorum. Kulağa sert gelen bu sözcük, aslında insanlık tarihinin en eski anlatı reflekslerinden birine açılıyor: sözle beddua etmek, lanet okumak, birine ya da bir duruma uğursuzluk dilemek. Peki kargış edebiyatta nerede durur; kültürden kültüre nasıl değişir; yerel dillerde ve toplumsal deneyimde nasıl şekil alır? Kargış, Beddua, Lanet: Kısa Bir Sözlük Kargış, Türkçede “beddua, lanet” anlamına gelir; kargışlamak ise bu eylemi dile getirmektir. Edebiyatta kargış, yalnızca öfkenin kaba bir dışavurumu değildir; çoğu zaman adalet arayışının,…
8 Yorum